Kaostan Düzene Bölüm 6: Strateji Ne Zaman Stratejidir? | Mücadele, Seçim ve Vazgeçiş

Önceki Bölüm

Strateji, günümüzde en sık kullanılan kelimelerden biri haline geldi. Hemen her yönetim toplantısında, her raporda, her sunumda duyabilirsiniz:“Bizim stratejimiz…”Ama gerçekten, strateji ne zaman stratejidir?Ve neden strateji denilen şey çoğu zaman “kararsızlık” ya da “herkesi memnun etmeye çalışma” olarak kalır?

1 | Stratejinin Kökeni: Savaş ve Mücadele

Strateji kelimesi, antik Yunanca’da “ordu komutanlığı” anlamına gelir. Kökeni savaş sanatına dayanır.Savaşta amaç bellidir: Düşmanı yenmek.Bugün ise savaş yerini rekabete, düşman yerini rakiplere bırakmıştır.Strateji aslında hâlâ aynı amaç doğrultusundadır:Hayatta kalmak, üstünlük sağlamak, avantaj yaratmak.

2 | Strateji Neden Seçim ve Vazgeçiştir?

Michael Porter’ın strateji tanımı üzerine düşünelim:Strateji, “farklılaşmak” ve “kendine özgü bir konum almak” demektir. Ama farklılaşmak, aynı zamanda “bir şeylerden vazgeçmek” anlamına gelir. Her şeyi yapmaya kalkarsanız, aslında hiçbir şeyi iyi yapamazsınız.

Strateji, seçim yapma sanatıdır. Hangi fırsatları kovalayacağınıza, hangi alanları terk edeceğinize karar vermektir. Ve bu kararlar, kurumun kaynaklarını en etkili şekilde kullanmasını sağlar.

3 | Ödünleşim (Trade-Off) Kavramı

Stratejinin en kritik unsurlarından biri “ödünleşim”dir. Bir şeyi seçtiğinizde, başka bir şeyden vazgeçmek zorundasınız. Bu, kısa vadeli kayıplar gibi değil; uzun vadeli sürdürülebilir başarı için gereklidir.

Jay Barney’in Kaynak Temelli Yaklaşımı da bu noktaya vurgu yapar: Şirketler sahip oldukları benzersiz kaynak ve kabiliyetler sayesinde farklılaşırlar. Ama her kaynak stratejik değildir; sadece

• Değerli,

• Nadir,

• Taklit edilemez ve

• Organizasyonel olarak destekleniyorsa stratejik olur.

4 | Stratejiyi Anlamak: Karar Verme ve Vazgeçme

Stratejik düşünce, net bir “evet” ile “hayır”ı içerir.Karar veremeyen, öncelik belirleyemeyen kurumların stratejisi yoktur.O kurumlar sadece reaktif, yani koşullara tepki veren yapılar olarak kalırlar.

Stratejik olmak, rekabetçi pazarda sürdürülebilir avantaj yaratmak için

• Doğru seçimleri yapmak,

• Gerektiğinde bazı alanlardan vazgeçmek,

• Kaynakları buna göre tahsis etmek demektir.

5 | Strateji ve İnsan Kaynakları Yönetimi

İnsan kaynakları fonksiyonu da stratejinin bu temel ilkelerine göre şekillenir. İK, şirketin stratejik önceliklerine göre yetenekleri seçmeli, geliştirmeli ve motive etmelidir.Her şeyden önce, İK kararları da seçimler ve vazgeçişler üzerine kuruludur.İstediğiniz her yeteneği aynı anda tutamaz, her projeye aynı anda kaynak ayıramazsınız.

Stratejik İK, kurumun stratejik hedeflerine katkı sağlayacak insan sermayesini en etkin biçimde yönetmektir. Dahası organizasyonel gelişimin de İK'nın ana fonksiyonlarından biri olduğunu düşünüldüğünde aslında İK kurumlarda stratejinin şekillendiği işletme fonksiyonlarının başındadır veya varoluşu gereği de öyle olmalıdır.

6 | Son Söz: Strateji Kolay Değildir, Ama Olmazsa Olmazdır

Strateji kavramı çoğu zaman karmaşık ve göz korkutucu görünür. Ama en basit haliyle, strateji:“Ne yapacağımıza ve ne yapmayacağımıza karar vermektir.”

Bunu yapmak, kurumların kaynaklarını akıllıca kullanmasını sağlar ve rekabette sürdürülebilir başarı getirir. Ve bu kararlara göre insan kaynaklarını şekillendirmek, gerçek anlamda “StratejİK" tir

📌 Devamı yakında: İnsan Kaynağını Nasıl Anlamalıyız? – VRIO’nun Ardındaki Gerçek

📍Dr. Ali Emrah Özer

Yetenek Yönetimi Danışmanı | Eğitmen | Profesyonel Koç (ICF) | Özer İnsan Kaynakları Kurucusu